Ba kịch bản đầu tư cao tốc Bắc – Nam

Cao tốc Cầu Giẽ – Ninh Bình thuộc tuyến cao tốc Bắc – Nam – Ảnh: Tạ Tôn

Lựa chọn phương án tối ưu

Trao đổi với Báo Giao thông, một lãnh đạo Ban PPP (Bộ GTVT) khẳng định, phương án Nhà nước hỗ trợ khoảng 41.414 tỷ đồng được Bộ GTVT đề xuất Thủ tướng Chính phủ lựa chọn là tối ưu để đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Bắc – Nam. Theo ông Huy, hiện nay, ngoài cao tốc Bắc – Nam, Bộ GTVT còn đang triển khai nhiều dự án, công trình khác ở các lĩnh vực. Việc Bộ GTVT đề xuất phương án này để vừa triển khai cao tốc Bắc – Nam, vừa có nguồn lực thực hiện các dự án, công trình khác, nhất là những dự án đang triển khai dang dở.

“Nếu phân bổ hết nguồn vốn TPCP vào dự án cao tốc Bắc – Nam, các dự án giao thông khác sẽ không còn vốn để triển khai, đặc biệt là các dự án đã cam kết vốn đối ứng với các nhà tài trợ, từ đó sẽ ảnh hưởng đến các nhà tài trợ vốn. Hơn nữa, các dự án đang triển khai dang dở sẽ phải đình hoãn, giãn tiến độ, gây ra tình trạng lãng phí và ảnh hưởng đến năng lực của hệ thống kết cấu hạ tầng”, lãnh đạo Ban PPP nói và cho biết, trường hợp đầu tư theo phương án 2, Nhà nước hỗ trợ khoảng 63.000 tỷ đồng, Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng Chính phủ bố trí từ nguồn dự phòng ngân sách Nhà nước khoảng 21.586 tỷ đồng cho các dự án quan trọng, cấp bách khác. Nếu đầu tư theo phương án 3, Nhà nước hỗ trợ khoảng 70.000 tỷ đồng, Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng Chính phủ bố trí từ nguồn dự phòng ngân sách Nhà nước khoảng 28.586 tỷ đồng cho dự án đường sắt cấp bách và các dự án quan trọng, cấp bách khác.

Dưới góc nhìn của một chuyên gia giao thông, ông Nguyễn Ngọc Long, Phó chủ tịch Hội KHKT Cầu đường VN cho rằng, thời điểm này, dự án tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam đang trong giai đoạn khởi động và sẽ còn rất nhiều việc cần phải làm ở phía trước. “Việc Bộ GTVT xây dựng các phương án và đề xuất Thủ tướng Chính phủ lựa chọn phương án đầu tư dự án cao tốc Bắc – Nam với nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước ở mức thấp (khoảng 41.414 tỷ đồng) thể hiện sự trách nhiệm của Bộ GTVT”, ông Long nói.

“Đây là vấn đề cân đối kế hoạch, bởi hạ tầng giao thông không chỉ có tuyến đường bộ cao tốc Bắc – Nam mà còn rất nhiều vấn đề khác cần phải quan tâm đầu tư ở các lĩnh vực như: Đường sắt, đường thủy, hàng không… Đặc thù của dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam là không chỉ tiền ngân sách rót vào là xong, nó còn các phương thức đầu tư khác như: PPP, BOT, BT. Vì thế, còn nhiều vấn đề phải giải quyết thấu đáo như việc huy động nhà đầu tư, nhà thầu, đảm bảo các thủ tục trình tự theo quy định của hệ thống văn bản pháp lý về đầu tư xây dựng… Để vừa cân đối một dự án lớn như cao tốc Bắc – Nam, vừa cân đối các dự án phát triển hạ tầng khác, tôi cho rằng, Bộ GTVT có đủ căn cứ để đề xuất Thủ tướng Chính Phủ phương án như vậy”, ông Long chia sẻ.

Phân kỳ đầu tư để đảm bảo hiệu quả

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Phạm Hữu Sơn, Tổng giám đốc Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI – đơn vị tư vấn lập dự án) cho biết, trên cơ sở đề xuất lựa chọn phương án đầu tư của Bộ GTVT (Nhà nước hỗ trợ khoảng 41.414 tỷ đồng), dự án sẽ phân kỳ đầu tư thành các giai đoạn để đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Trong đó, giai đoạn 1 (2017 – 2022), dự án tiến hành xây dựng mới đoạn Mai Sơn (Ninh Bình) – Vinh (Nghệ An) và đoạn Cam Lộ (Quảng Trị) – La Sơn (Thừa Thiên – Huế) theo hình thức BT với quy mô 4 làn xe (nền đường rộng 17m), đoạn Phan Thiết – Dầu Giây (Đồng Nai) với quy mô 4 làn xe cao tốc (nền đường rộng 25m), tổng chiều dài khoảng 386km; Mở rộng đoạn Cao Bồ (Nam Định) – Mai Sơn (Ninh Bình), đoạn La Sơn (Thừa Thiên – Huế) – Túy Loan (Đà Nẵng) từ quy mô 2 làn xe lên 4 làn xe, chiều dài khoảng 81km; Thực hiện GPMB, hỗ trợ tái định cư toàn bộ dự án theo quy mô quy hoạch, tổng chiều dài khoảng 1.204km (không bao gồm đoạn Cam Lộ – La Sơn và đoạn La Sơn – Túy Loan triển khai theo hình thức hợp đồng BT, chiều dài 168km). “Tổng chiều dài đầu tư giai đoạn 1 là 467km, dự kiến tổng mức đầu tư khoảng 102.837 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ khoảng 41.414 tỷ đồng”, ông Sơn cho biết.

Theo ông Sơn, giai đoạn 2 của dự án (dự kiến từ năm 2023 – 2028), đầu tư các đoạn còn lại để nối thông tuyến cao tốc Bắc – Nam, bao gồm đoạn Vinh (Nghệ An) – Cam Lộ (Quảng Trị) và đoạn Quảng Ngãi – Phan Thiết (Bình Thuận) với quy mô 4 làn xe, nền đường rộng 17m. Tổng chiều dài giai đoạn 2 là 905km, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 142.157 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ 55.181 tỷ đồng; Vốn nhà đầu tư khoảng 86.976 tỷ đồng.

“Còn lại giai đoạn 3, dự kiến triển khai sau năm 2028, dự án sẽ đầu tư hoàn chỉnh tuyến cao tốc Bắc – Nam theo quy mô phù hợp với quy hoạch được duyệt, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 69.123 tỷ đồng”, ông Sơn cho hay.